Doktora Tezi Görüntüleme | |||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||
| Özet: | |||||||||||||||||||||
Bireylerin çevreleri algılarken farklılık ya da benzerlik gösterdiği algılama düzeyleri ve çevre kullanıcısı ile çevreyi tasarlayan mimar arasındaki algılama farklılıklarının kaynaklandığı noktalar deneysel bir çalışma çerçevesinde araştırılmıştır. -Kuramsal temel Saptanan amaçlar doğrultusunda, insan-çevre bütünü içerisinde algılama sürecinin yeri ve öneminin vurgulanması, algılama kuramları ve bu kuramsal bilginin derlenip yorumlanması ve çevre algısına getirilen genel bir yaklaşımla oluşturulan bir modelin kurulması kuramsal temelin konusu olmuştur. GİRİŞ BÖLÜMÜ’nde çalışma alanı tanıtılarak çalışmanın amaçları tartışılmıştır. İnsan-çevre ilişkileri ele alınarak insan ve çevrenin karşılıklı olarak etkileştiği, kendisi de bir çevre ögesi olan insanın hem etkileyen hem de etkilenen rollerini üzerinde toplayarak bu karşılıklı ilişkiye kültürel bir boyut kattığı vurgulanmıştır. Bu ilişkiyi konu alan araştırmaların, insan bilimleri ve mimarlığın arakesitindeki Mimari Psikoloji/Çevresel Psikoloji alanında yer aldığı, insan ve onun yapma çevresi arasındaki karmaşık, dinamik ve çok boyutlu ilişkinin çözümlenmesi amacını taşıdığı belirtilmiştir. Algılama kuramları; duyuma dayalı algılama kuramları ve bilgiye dayalı algılama kuramları başlıklarında açılarak, bilgiye dayalı algılama kuramının tanımladığı ve ele aldığı kavramların iki algılama düzeyinin (LİTERAL ALGI/ŞEMATİK ALGI) mimarlık ürünlerinin algılanmasında değişen ve değişmeyen yanları belirlemekte etkili olacağı vurgulanmıştır. Çevre algısında birbirinden ayrılabilir düzeyleri belirleyen diğer yazarların çalışmaları da incelenerek, bu yaklaşımları bir arada gösteren ve ilişkilerini kuran bir model geliştirilmiştir. Çevresel algı alanında yapılan araştırmalarda kullanılan yöntem ve tekniklerin tanıtımı ile bu alandaki çalışmaların bir sınıflandırması yapılmış, bu sınıflar içinde önemli yer tutan araştırmalar ve sonuçları tartışılmıştır. Araştırma yöntemi olarak deneysel bir yöntem seçilmesini gerektiren nedenler ve deneysel çalışmanın varsayımlarının özetlenmesi ikinci bölümün konusunu oluşturmaktadır. Deneysel çalışmada izlenen sürecin adımları belirlenmiş, denkler, deney düzeni ve izlenen yol tanıtılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi ve deney sonuçlarını içine alan bu bölümde özetle şu sonuçlara varılmıştır: -Mimarlık eğitimi almış kişiler çevreyi fiziksel özellikleri ön plana alan literal algı düzeyinde, kullanıcılar ise anlam ve yararsal boyutu gözeten şematik algı düzeyinde algılamaktadırlar. Mimarlık eğitiminde biçime ilişkin temel ilke ve kavramların verildiği TEMEL TASAR (Basic Design) dersinin öneminden söz edilerek, mimarlığın değişmeyen yanlarının literal algı düzeyinde araştırılması ve bu düzeyin Temel Tasar dersi kapsamında yeniden irdelenmesi gereği belirtilmiştir. Ayrıca, iki algı düzeyinin birlikte değerlendirildiği Mimari Proje uygulamaları Temel Tasar dersi arasındaki köprünün kurulabilmesi için, bu iki algı düzeyinden literal algının şematik algı için ön koşul olduğunun ders programları çerçevesinde dikkate alınması gerektiği sonucuna varılmıştır.
| |||||||||||||||||||||