Yüksek Lisans Tezi Görüntüleme | |||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||
| Özet: | |||||||||||||||||||||
İnceleme alanında en yaşlı birim bazik volkanitlerdir. Bazalt, bazaltik breş ve tüflerden oluşan birim Eosen yaşlıdır. Bazik volkanitlerin üzerinde literatürde Alacalı Jipsli seriler olarak bilinen ve kil, kiltaşı, kumtaşı, konglomera, kireçtaşı ve marnın ardalanmasından oluşan birim gelmektedir. Lagüner Alacalı Jipsli seri üzerinde yer yer Miyosen yaşlı kireçtaşları uyumlu olarak, bazen de Pliyosen konglomeraları uyumsuz olarak gelmektedir. Bazik volkaniklerde hakim çatlakların doğrultuları K45B,K58D olup eğimleri ise sırasıyla 79GB,80GD dir. Çatlaklar yaklaşık D-B doğrultusundaki basınç kuvvetiyle oluşmuşlardır. Şebinkarahisar ve yakın çevresindeki kitle hareketleri geniş yayılıma sahip Alacalı Jipsli serilerde ve Eosen yaşlı bazik volkaniklerde meydana gelmektedir. Heyelanlar Alacalı Jipsli serilerin sert çatlaklı killerinde ve ayrışmış seviyelerinde meydana gelmektedir. Heyelanların kayma yüzeyinin şekli ve derinliği ayrışma ve Alacalı Jipsli serilerin tabakalı yapısı tarafından belirlenmektedir. Heyelanlarda kayma yüzeyi şekli çoğunlukla dalgalanmalı düzlem şeklinde olup derinliği ise 8 m ile 20 m arasında değişmektedir. Heyelanlar genel sınıflamada “yanal yayılma” grubunda, “Skempton ve Hudchinson sınıflamasına göre “çoklu düzlemsel kayma” ve “dilim şeklinde kayma” grubuna dahildirler. Alacalı Jipsli serilerin oluşturduğu, hareket etmiş (veya hareket etmesi olası) yamaçların denge analizleri sadeleştirilmiş Bishop, Janbu, İsveç Dilim ve Sonsuz yamaç yöntemleri ile yapılmıştır. Duraylık analizleri sonucunda hareket etmiş yamaçlarda, hareket eden malzemenin içinde dilim şeklinde kaymalar (kayma kamalarının hareketi) gelişebileceği belirlenmiştir. Dilim şeklindeki kaymalar için yaklaşık denge analizlerini yapan çizelgeler hazırlanmıştır. Sonsuz yamaç yaklaşımıyla duraylık analizlerinin yapılabilmesi için abaklar geliştirilmiştir. Alacalı Jipsli serilerin oluşturduğu yamaçlarda denge kaybı uzun sürede oluşmakta (giderek kırılma mekanizması), bol yağışların ve karların erimesiyle artan su basınçları tetikleme yaparak yamaç hızlı hareket etmektedir. Heyelanları meydana getiren en önemli faktörler Alacalı Jipsli serilerin jeolojik özellikleridir. Sert çatlaklı aşırı konsolide killerin kohezyonunun en büyük değerden kalıcı değere düşmesi, özlülük direnci yüksek olan bu killerin suda kolayca dağılmaları heyelanların en önemli nedenleridir. Alacalı Jipsli serilerin kumtaşları ve konglomeraların suda kolayca ayrışmaları, killerin likit limitlerinin düşük olması, kanalizasyon şebekesi olmadığından dışarıya boşaltılan atık sular, sulamanın toprakta açılan hendekler şeklinde yapılması ve yamaç eğimlerinin düşük olması nedeniyle yağışlar ve karların erimesiyle oluşan suların zemine kolayca sızabilmeleri ve yörenin iklimsel özellikleri heyelanların meydana gelmesinde önemli rol oynamaktadır. İnceleme alanındaki heyelanların önlenmesi ve heyelan alanlarının kullanılabilir duruma getirilmesi için aktif ve potansiyel heyelan sahaları yer üstü ve yer altı sularından arındırılmalı, tarım yapılmayan sahalar ağaçlandırılmalı, heyelan alanları düzeltilmeli, çatlaklar tıkanmalı, su ve kanalizasyon şebekesi yapılmalıdır. Bazik volkaniklerin oluşturduğu yamaçlarda kamasal kayma, düzlemsel kayma ve kaya düşmesi şeklinde gelişen hareketlerin meydana getirebileceği zararların önlenmesinde en ekonomik ve en güvenli yol yerleşimin bu yamaçlardan güvenli uzaklıkta yapılmasıdır.
Anahtar Kelimeler : | |||||||||||||||||||||